Kỹ thuật tạo tác chỉ là một phần trong quá trình nuôi trồng Bonsai. Cây Bonsai cần được chăm sóc thường xuyên hàng ngày về nhiều mặt.
Cần quan tâm đúng mức vấn để này, mới có được một cây Bonsai như sự mong đợi.
A. Điều kiện thời tiết
Hầu hết các cây Bonsai được nuôi trồng ở ngoài trời. Chúng sẽ chịu những tác động trực tiếp của thời tiết. Cần phải chăm sóc cây cẩn thận để tránh những tác động xấu của thời tiết.
Cây Bonsai được trồng trong chậu, do đó sẽ có nhiều rắc rối nảy sinh, khác hẳn với cây trong tự nhiên.
Khi trời quá nắng nóng, chậu sẽ hấp thụ nhiệt, làm cho nhiệt độ của chậu cây tăng cao. Cây bị mất nước nhiều, đất trồng bị khô nóng, rễ dễ dàng bị thương tốn, nhất là các rễ non.
Trời mưa dầm, chậu dễ bị ứ đọng nước lâu, nên nghiêng chậu vào mùa mưa để cho lượng nước mưa thoát đi bớt. Sau mỗi đợt mưa dâm nên kiểm tra chậu, dùng que xoi đất, để cho nước không bị ứ lâu trong chậu.
Không nên đặt cây ở nơi có gió lùa mạnh. Cây sẽ bị xơ xác và mất nước rất nhanh, nhất là trong điều kiện trời nắng. Trong điều kiện này ẩm độ của không khí thường thấp, cho nên lá bị thoát hơi nước nhiêu hơn.
Nếu cây được trưng bày trong nhà, không nên để cây quá lâu, vì cây sẽ thiếu ánh nắng để quang hợp. Tốt nhất, sau 3 – 4 ngày nên đem cây ra ngoài. Phòng trưng bày nên thoáng và nhiều ánh sáng.
Cây được đặt ở vị trí vừa đủ nắng và khuất gió lùaMỗi loại cây cần một chế độ nắng khác nhau. Người trồng Bonsai cần phải nắm rõ tập tính của các loại cây, để chọn cho cây một chế độ nắng thích hợp. Ánh nắng là nguồn năng lượng cho sự sống của cây, thông qua hoạt động quang hợp giúp cho cây sinh trưởng và phát triển. Thông thường mỗi cây trong ngày nên có từ 5 – 7 giờ nắng.
Cây có hoa, quả thường có nhu cầu nắng cao. Những cây có lá mỏng thường không chịu nắng gắt dễ bị cháy lá.
Nên chọn vị trí có nắng sớm cho cây là tốt nhất. Tránh nắng gay gắt vào giữa trưa. Khi nhiệt độ cao quá giới hạn, thì rễ sẽ ngừng hoạt động, hoạt động quang hợp của cây cũng đình trệ.
Nên thay đổi hướng của chậu cây sau mỗi tháng, để cho các mặt của tán cây nhận được đủ nắng, cây sẽ phát triển đồng đều hơn về mọi phía.
Thiếu nắng cây sẽ sinh trưởng phát triển kém. Cùng một loại cây, nhưng ở nơi thiếu nắng lá sẽ mỏng, diện tích lá sẽ lớn hơn (để tăng khả năng hấp thụ ánh sáng) cây dễ nhiễm bệnh. Cây đủ nắng lá sẽ nhỏ hơn, xanh sậm, cứng lá, ít bị bệnh. Những nhánh ở phía đủ nắng sẽ phát triển tốt, dài hơn nhánh bên thiếu nắng.
Đôn kệ cho Bonsai
Độ cao thích hợp để quan sát hợp lý một chậu Bonsai là cây được đặt ở vị trí ngang tầm mắt. Tuy nhiên, nếu đặt ở vị trí này sẽ khó khán cho việc chăm sóc hàng ngày. Có thể đặt cây ở mức 0,8 – 1m, thì việc chăm sóc dễ dàng hơn và cũng vẫn quan sát được vẻ đẹp của cây.
Đôn có thể đặt rời cho từng cây riêng rẽ với một khoảng cách hợp lý, tạo ra một không gian riêng cho nó, sẽ tạo ấn tượng đẹp. Cũng có thể dùng kệ dài, chắc chắn cho nhiều chậu cây có kích thước nhỏ và tiết kiệm diện tích.
Đôn kệ nên chắc chắn, đơn giản không quá cầu kỳ, rườm rà, thích hợp cho việc tưới nước. Chịu được mưa nắng.
Nên đặt cây trên kệ có một khoảng cách hợp lý, để cho cây không bị che sáng lẫn nhau và dễ chăm sóc.
Không nên để chậu Bonsai trực tiếp xuống đất. Vì các côn trùng gây hại có thể xâm nhập vào chậu làm hại cho bộ rễ. Hoặc rễ sẽ phát triển qua lỗ thoát nước, đâm sâu vào đất làm mất sự cân bằng của cây.
Không nên để chậu trực tiếp trên nền xi măng, vì mùa nắng sẽ rất nóng và khô, làm ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Nếu không có kệ, thì ít nhất cây cũng nên đặt trên vài viên gạch kê cao lên so với mặt đất.
Cây Bonsai được trình bày trên những kệ rời, chắc chắn
Tưới nước
Kiểm tra theo dõi sự phát triển của cây mỗi ngày. Tưới nước cho cây khi chậu bị khô, cho dù trời mát, ẩm mà cây thiếu nước vẫn phải tưới cho cây.
Nên xem xét thật kỹ trường hợp phải tưới ít cho cây. Hoặc khi trời mưa nhỏ, có thể chỉ có một lớp mỏng của đất, trên bể mặt chậu được ẩm. Cây vẫn bị thiếu nước mà không biết.
Tưới vào lúc sáng sớm và xế chiểu là tốt nhất. Không nên tưới vào lúc đang nắng nóng, cũng như vào lúc trời quá lạnh, cẩn chú ý tưới như thế nào cho thật tốt. Nếu tưới nhiều nước sẽ làm hại cây vào lúc trời lạnh.
Đọc thêm
Thời điểm và dấu hiệu thay đất cho bonsai
Cành, thân nếu được tưới quá ẩm ướt sẽ tạo điều kiện cho rêu và nấm mốc phát triển.
Nếu thời tiết quá nóng nên tưới rộng và đều ra môi trường xung quanh, để nâng cao ẩm độ cho không khí và vườn cây.
Tưới đều trên các phía của mặt chậu, không nên tưới một phía của chậu cây.
Nên dùng vòi sen có tia nhỏ để tưới là tốt nhất. Tránh tưới một chỗ, bằng vòi có tia lớn sẽ làm xói lở đất.
Nếu tưới bình thường, trời nắng, mà chậu cây không khô ráo được mặt đất trong 2-3 ngày. Cần xem kỹ lại chậu cây, có thể cây có vấn để ở bộ rễ như bị hư thối, bón phân thừa, hay thoát nước kém.
Cắt tỉa
Là công việc phải làm thường xuyên trong việc chăm sóc Bonsai. Phần ngọn cây thường phát triển mạnh, nên cắt tỉa để khống chế và có thể thay thế bằng chỗi non mới. Các đầu ngọn cành, nên khống chế để cành không mọc dài ra phá vỡ bỏ cục, việc làm này còn tạo điều kiện cho các chối nách phát triển, tạo ra bộ xương cành kín, dày hơn.
Nếu không bấm tỉa đầu ngọn cành, tàn cây sẽ vươn đài ra và sẽ ít có cành phụ, nhánh phụ ở bên trong, cấu trúc tàn cây sẽ không đẹp, bị trống trải ở phía bên trong của chân cành.
Đừng nên cắt cây trở thành một bụi làm, một tán dù, sẽ không có tính thẩm mỹ, và các cành, lá phía bên trong của tán sẽ bị chết dần vì thiếu ánh sáng.
Cần loại bỏ các chồi vượt ở các vị trí không hợp lý, để khỏi có sự cạnh tranh dinh dưỡng với các phần đã xác định của cây.
Nên theo dõi thường xuyên và cắt bó những cành, nhánh, lá bị sâu bệnh để hạn chế sự lây lan.
Mỗi loài cây khác nhau có cách cắt tỉa khác nhau.
- Cây lá nhỏ, lá kim nên tỉa ít lần trong năm, chỉ ngắt ngọn khi cây phát triển chổi mới vào mùa tăng trưởng.
- Cây lá thường xanh, lá lớn, việc cắt tỉa thường xuyên hơn.
- Cây có hoa, trái, nên ít cắt tỉa. Khi đã kết thúc quá trình ra hoa, trái nên cắt bỏ nụ, hoa, trái để cây mau hồi phục.
Những cành, nhánh chết nên cắt bỏ. Khi cắt bỏ các phần này, nên cắt cho tới phần còn sống của cây và bôi thuốc bảo vệ cho vết cắt.
Phòng trừ sâu bệnh
Quan sát cây thường xuyên, nếu thấy cây có dấu hiệu bị sâu, bệnh cần phun thuốc phòng trừ ngay. Nên xử lý sớm để hạn chế tác hại và phòng ngừa sự lây lan ra diện rộng.
Sâu thường phát triển mạnh vào mùa cây tăng trưởng, mùa nắng ấm. Bệnh sẽ phát triển mạnh vào mùa mưa, mùa có độ ẩm không khí cao. Đối với cây bị suy yếu, thừa nước hoặc cây thiếu sáng, thừa đinh dưỡng, bệnh dễ dàng tấn công.
Đối với bệnh nên phòng ngừa hơn là trị bệnh, vì khi thấy dấu hiệu bệnh bên ngoài thì cây đã bị ảnh hưởng rồi.
Cây có dấu hiệu bệnh không nên bón phân, nhất là phân đạm, nên đưa nó vào nơi có điều kiện tốt hơn và chăm sóc với chế độ đặc biệt.
Thay đất, bón phân
Nên định kỳ thay đất cho cây. Nếu cây đã hoàn chỉnh hình dáng không cần thay đất thường xuyên.
Cây lá kim thường 2 -3 năm thay đất một lần và còn tùy tình trạng sức khoẻ của cây. Cây lá lớn, lá xanh thường niên thường là 1 – 2 năm.
Nên dùng đất có cấu trúc hạt thô cho cây mới, cây nguyên liệu. Đất hỗn hợp nhiều thành phần dinh dưỡng và mùn hữu cơ cho cây đã phát triển và có cành nhánh tương đối hoàn hảo.
Bón phân định kỳ cho cây. Cần phải lưu ý các thời kỳ phát triển của cây, để chọn cho đúng loại phân bón và hàm lượng hợp lý.
Tốt nhất nên sử dụng phân loãng. liều lượng thấp để tránh tác động không tốt cho rễ và việc sử dụng phân sẽ hiệu quả hơn
Các việc khác
- Thay đổi hướng cây thường xuyên để cho cây nhận đủ nắng về các phía một cách cân bằng.
- Kiếm ta lỗ thoát nước. Xoi đất để tránh bị úng nước lâu ngày làm thối rễ.
- Vệ sinh chậu cây như nhổ cỏ dại, dọn lá khô trên mặt chậu, đó thường là nơi ẩn náu của côn trùng gây hại cho cay. Cỏ dại cũng là một phần tử cạnh tranh dinh dưỡng của cây.
- Mùa nắng nóng nên xếp chậu cây nhỏ gần chậu cây lớn để lợi dụng bóng của cây lớn che bớt nắng cho chậu nhỏ.
Để lại một bình luận